استراتژی اشباع فروش و اشباع خرید RSI

استراتژی RSI (بخش اول)

اندیکاتور RSI مخفف عبارت Relative Strength Index و به معنی شاخص قدرت نسبی در نمودارهای قیمتی شناخته می‌شود. یکی از ساده‌ترین و پرکاربردترین مفاهیم ابتدایی که هر معامله‌گری، در دنیای بازارهای مالی با آن آشنا می‌شود، همین مفهوم RSI است. در واقع بهتر است بگوییم که بیشتر معامله‌گران در بازار، حتی آن‌ها که خود به‌صورت حرفه‌ای ترید می‌کنند، خیلی از مواقع درک درستی از استراتژی RSI ندارند.

در این مقاله سعی می‌کنیم قوانین و استراتژی‌های معاملاتی که بر مبنای RSI در بازار تعریف و مورد استفاده قرار می‌گیرند را برای شما توضیح دهیم.

تاریخچه RSI

فرمول اندیکاتور RSI حدود پنچاه سال قبل توسط یک مهندس هوافضا به نام آقای ویدلر (J. Welles Wilder)، ابداع شد. این اندیکاتور درواقع به ما مومنتوم قیمت (قدرت و جهت قیمت) را نشان می‌دهد.

مفاهیمی که امروزه در ادبیات کلاسیک بیان می‌شود، آموزه‌هایی نیست که آقای ویدلر منتقل کرده باشند. امروزه شاهد به‌وجود آمدن استراتژی‌های معاملاتی عجیب و غریب بر مبنای مفهوم RSI هستیم که حتی بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای در بازار نیز آن اشتباهات را تکرار می‌کنند. در ادامه مقاله، چند مورد از استفاده‌های ناکارامد از مفهوم RSI را با هم مرور می‌کنیم.

نحوه محاسبه RSI

ابتدا باید ببینیم که فرمول RSI چطور به‌دست می‌آید و اصلا چگونه عمل می‌کند:

شاخص قدرت نسبی (RSI) با استفاده از یک محاسبه دو بخشی به‌دست می‌‌آید که فرمول بخش اول آن به‌این‌صورت است:

میانگین سود یا زیان استفاده شده در محاسبه، درصد متوسط سود (Gain) یا زیان (Loss) در یک بازه زمانی، در گذشته است. فرمول از مقادیر مثبت برای میانگین زیان استفاده می‌کند. این فرمول برای اولین‌بار در بازه ۱۴ دوره‌ای، برای محاسبه ارزش اولیه مقدار RSI استفاده شد، که امروزه آن‌را به‌صورت یک استاندارد تعریف می‌کنند. به‌عنوان مثال، تصور کنید که بازار هفت روز از ۱۴ روز گذشته را با افزایش سود با میانگین یک درصد گذرانده باشد. هفت روز انتهایی را نیز با متوسط زیان ۰/۸ درصد بسته شده است. دراین حالت، بخش اول RSI به صورت زیر محاسبه می‌شود:

حال که داده‌های دوره ۱۴ روزه را داریم، می‌توانیم بخش دوم فرمول را نیز به‌صورت زیر محاسبه کنیم:

بررسی استراتژی RSI: نزدیک شدن به کف و سقف (اشباع خرید و فروش)

همان‌طور که در فرمول محاسبه پیداست، RSI همراه با افزایش تعداد و اندازه دوره‌‌های صعودی بالا می‌‌رود و همراه با افزایش تعداد و اندازه دوره‌‌های نزولی کاهش می‌‌یابد. همچنین بخاطر نوع فرمول، RSI همواره بین بازه صفر تا ۱۰۰ حرکت می‌‌کند.

بعضا بعضی از افراد کم اطلاع در بازار، بدون این‌که مفهوم RSI را درک کرده باشند، این نوسانات را بین دو عدد ۳۰ و۷۰ دسته‌بندی ‌کردند و زمانی که مقدار RSI به سمت 30 میل می‌کرد آن را "ناحیه اشباع فروش" و همچنین زمانی‌که به سمت ۷۰ میل می‌کرد را "ناحیه اشباع خرید" نامیدند!

بسیاری از معامله‌گران مبتدی بازار هم که گول این اسامی را خوردند، در ابتدا به دنبال خرید در ناحیه ۳۰ و فروش در ناحیه ۷۰ رفتند و به اصطلاح در ناحیه ۳۰-۷۰ گرفتار شدند. این دسته از معامله‌گران هیچگاه سودی نکردند و در آخر همه تقصیرهای آن را نیز بر سر بازارهای مالی خرد کردند.

اما افرادی که کمی با تجربه‌تر بودند، برای این‌که در دام ناحیه ۳۰-۷۰ گیر نیافتند، با جابجایی مرزهای علمی ناحیه خرید خود را به ۲۰ و همچنین ناحیه فروش خود را نیز به ۸۰ تغییر دادند. احتمالا این دسته از افراد هم، هم‌اکنون به شغل‌های دیگری در دنیا مشغول هستند.

اما رده پیشرفته‌تر از معامله‌گران مبتدی در بازار گزینه‌های دیگری را نیز با موارد بالا ترکیب کردند. این دسته از معامله‌گران صبر می‌کردند تا اندیکاتور به بالا و یا پایین ناحیه خرید و فروش نفوذ کند، به‌عنوان مثال پس از ورود اندیکاتور به ناحیه بالای ۷۰ ، صبر می‌کردند تا در روز بعد مقدار آن به زیر این ناحیه نفوذ کند، در آن زمان با اعتماد به نفس کامل که هیچ‌کس جلودارشان نیست، وارد معامله می‌شدند و در نهایت باز‌هم ضرر می‌کردند.

این داستان همچنان ادامه داشت و انواع و اقسام معامله‌گران مختلفی در بازار این اشتباهات را تکرار کردند. نکته مهمی که همه این‌گونه معامله‌گران به آن توجه نداشتند، این بود که مفهوم RSI را درست درک نکرده بودند. زیرا در RSI همواره مومنتوم قبل از قیمت به ناحیه فروش و یا خرید آن‌ها می‌رسد. به‌عبارتی دیگر توانایی عزم مومنتوم برای عبور از ناحیه ۷۰ یا ۳۰ نشان از قدرت خرید یا فروش در آن ناحیه را دارد و نه ضعف!

اشتباه آنها این بود که همواره در نقطه‌ای که به اصطلاح موتور قیمت برای حرکت روشن می‌شد، وارد معامله‌ای غیر منطقی ‌می‌شدند!

آموزش اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می باشد با روابط پیچیده ریاضی محاسبه می گردد که ذکر این روابط از حوصله این بحث خارج می باشد. در تنظیمات RSI نیز عموما از تنظیم ١۴ روزه استفاده می شود. این اندیکاتور همانند مکدی (MACD) در زمره اسیلاتورها طبقه بندی می شود چراکه همواره بین استراتژی اشباع فروش و اشباع خرید RSI دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می باشد.

کاربردهای RSI:

– همانطور که گفته شد این اندیکاتور بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در نوسان می باشد. در این بین، دو سطح کلیدی ٣٠ و ٧٠ را به ترتیب به عنوان سطوح اشباع فروش و اشباع خرید می نامند. به این معنی که هر گاه مقدار RSI از عدد ٣٠ کمتر شود به این معنی است که شاهد فروش های افراطی در بازار هستیم و لذا امکان کاهش فشار فروش و صعود قیمت وجود دارد. بر عکس، عبور RSI از سطح ٧٠ به سمت بالا به معنی انجام خریدهای افراطی در بازار می باشد که در نهایت این خریدها ممکن است هر لحظه به پایان رسیده و شاهد نزول قیمت باشیم.

برای مثال به شکل زیر که نمودار قیمتی سهام مس باهنر را نشان می دهد توجه کنید. همانطور که مشاهده می کنیم در نقاطی که با خطوط عمودی نمایش داده شده اند شاهد وارد شدن RSI به مناطق اشباع خرید یا اشباع فروش بوده ایم که همین خرید و فروشهای افراطی به معنی علامتی برای تغییر جهت قیمت به شمار می آمده اند. برای مثال در نقطه ای که با فلش قرمز رنگ مشخص شده است مقدار RSI به کمتر از ٣٠ کاهش پیدا کرده که به معنی فروش افراطی بوده است و پس از مدتی شاهد کاهش فشار فروش و رشد قیمت سهم بوده ایم. و در نقطه بعدی که با فلش سبز رنگ نمایش داده شده است شاهد افزایش RSI به بیش از ٧٠ بوده ایم که به معنی خرید افراطی بوده و پس از مدتی شاهد کاهش فشار خرید و نزول قیمت بوده ایم.

نکته ای که در مورد RSI باید به آن توجه نمود این است که ممکن است خروج RSI از مناطق اشباع، بدون افت یا صعود قیمت و فقط با نوسان قیمتی صورت بگیرد. برای روشن شدن موضوع اگر مجددا به نمودار قیمتی فباهنر توجه کنیم می بینیم که در محلی که با خط قرمز رنگ مشخص شده است RSI وارد منطقه اشباع خرید شده است، اما پس از مدتی بدون اینکه قیمت نزول چندانی داشته باشد، تنها با نوسان قیمت RSI از منطقه اشباع خرید خارج شده است. پس این موضوع را همیشه به یاد داشته باشید که استفاده از اندیکاتور به تنهایی می تواند در برخی موارد باعث ایجاد خطا در تصمیم گیری شود و حتما باید در کنار سایر ابزار به کاربرده شوند.

یکی دیگر از کاربردهای جالب در استفاده از RSI به کاربردن خطوط روند همراه با این اندیکاتور می باشد.
به عبارتی به همان شکل که خطوط روند را در مورد قیمت استفاده می کنیم به طریق مشابه می توان همان خطوط را در مورد RSI نیز استفاده کرد. برای مثال به نمودار زیر که مربوط به سهم فباهنر می باشد توجه کنید:

همانطور که در این شکل دیده می شود می توانیم یک خط روند صعودی را برای اندیکاتور RSI رسم نماییم.مشاهده می کنیم چگونه پس از اینکه این خط روند به سمت پایین شکسته شد ، همزمان شاهد نزول قیمت بعد از خط عمودی بوده ایم.
به شکل زیر که مربوط به نمودار سهم استراتژی اشباع فروش و اشباع خرید RSI استراتژی اشباع فروش و اشباع خرید RSI خپارس می باشد توجه کنید:

مشاهده می کنید که چگونه بعد از شکسته شدن یک خط روند نزولی بر روی اندیکاتور RSI شاهد صعود قیمت سهم شروع شده است.
نکته ای دیگری که در مورد هر اندیکاتور وجود دارد و در بالا به آن اشاره کرده ایم استفاده از ابزاری دیگر در کنار یک اندیکاتور برای کاستن از میزان خطاهاست. برای مثال می توان به جای استفاده از هر یک از اندیکاتورهای RSI یا MACD به تنهایی، همزمان از این دو اندیکاتور در کنار هم استفاده کرد تا این ابزار بتوانند خطاهای یکدیگر را پوشش دهند.

چطور با تخفیف کارمزد در صرافی های ارز دیجیتال ثبت نام کنیم؟

نام صرافی	تخفیف کارمزد	IP خارج از ایران	لینک ثبت نام
کوکوین	دارد	نیاز دارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
کوینکس	دارد	نیاز دارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
بیت پین	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
کیوسک	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
بیت ۲۴	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد
آبان تتر	دارد	نیاز ندارد	ثبت نام با تخفیف کارمزد

توجه: با وجود اینکه دو صرافی کوینکس و کوکوین هر دو فعلا بدون نیاز به تغییر IP فعالیت می‌کنند اما بهتر است برای امنیت بیشتر از IP ثابت خارج از ایران استفاده کنید.

برای ورود به صرافی کوینکس حتما باید با IP خارج از ایران وارد شوید.

اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index می‌باشد با روابط ریاضی محاسبه می‌گردد که ذکر این روابط از حوصله این بحث خارج می‌باشد. در تنظیمات RSI نیز عموماً از تنظیم ١۴ روزه استفاده می‌شود. این اندیکاتور همواره بین دو سطح ٠ و ١٠٠ در حال نوسان می‌باشد.

1. اخطارهای خریدوفروش با کمک اندیکاتورRSI:

1. استفاده بر اساس اشباع خرید و فروش : در نقاطی که بیش ‌از اندازه خرید انجام شود، خط روند اندیکاتور به بالای سطح 70 وارد می شود و این ناحیه اشباع (اشباع خرید‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌) است و همچنین زمانی که سطح 70 را به پایین قطع کند اقدام به فروش می‌کنیم و نیز منطقه اشباع فروش زیر عدد 30 است. (شکل 1)

شکل 1 : برخی از نقاط اشباع خرید و فروش اندیکاتور RSI در سهام شرکت گل گهر

1. استفاده برای شکست روند با به پایان رسیدن روند زودتر از نمودار قیمت:

اندیکاتور RSI می‌تواند در تشخیص تغییر روند و اخطارهای خریدوفروش دید بسیار خوبی به تحلیلگر بدهد به صورتی که در ابتدا با رسم خط روند بر روی اندیکاتور و رعایت برخوردهای لازم خط روند با اندیکاتور می‌تواند کمک در پیش‌بینی در مورد شکسته شدن خط روند و افزایش یا کاهش قیمت سهام را داشته باشد. ( شکل2)

شکل2: شکست خط روند در اندیکاتور RSI در سهام شرکت معدنی و صنعتی چادر ملو

اخطارهای خرید و فروش در اندیکاتور RSI نیز همانند اندیکاتور MACD از واگرایی‌ها و همگرایی‌ها با نمودار قیمت استفاده می‌شود (شکل3 – شکل4)

شکل3: واگرایی ها در اندیکاتور RSI و نمودار قیمت سهام شرکت گروه مپنا

شکل4: واگرایی در اندیکاتور RSI با نمودار قیمت در سهام شرکت گل گهر

1. تشکیل الگوها در قسمت اسیلاتور و معاملات بر اساس آن خصوصاً در منطقه اشباع خرید و اشباع فروش :

در تشکیل الگوها و تشخیص ادامه‌ی روند آن‌ها در قسمت اندیکاتور RSI بسیار می‌توان از این اندیکاتور بهره برد بدین‌صورت که در تشکیل الگوهای بازگشتی و الگوهای هارمونیک می‌توان قبل از کامل شدن الگو نوع الگو را تشخیص داد و نسبت استراتژی اشباع فروش و اشباع خرید RSI به موقعیت اقدام به خریدوفروش کرد. (شکل5)

شکل 5 : تشکیل الگوی سقف دوقلو در نمودار قیمت و عدم تشکیل این الگو در اندیکاتور RSI در سهام شرکت ذوب آهن

1-4 در کدام یک از تصاویر ذیل واگرایی معمولی منفی مشاهده می‌شود ؟

4-2 در کدام یک از تصاویر ذیل اندیکاتور 8 بار خط اشباع خرید را قطع کرده است ؟